Page 59 - UTICAJ COVID-19 NA POSLOVANJE U REPUBLICI SRPSKOJ

UTICAJ COVID 19 NA POSLOVANJE U REPUBLICI SRPSKOJ UTICAJ COVID 19 NA POSLOVANJE U REPUBLICI SRPSKOJ

5.

Sprovedena anketa treba da posluži kao osnova za početak zagovaranja jedinstvenih ekonomskih mjera.
Interne procjene Unije udruženja poslodavaca bazirane na NOWCASTING¹ metodi ukazuju da za prvi kvartal
2020. godine možemo očekivati realni ekonomski rast od 2,2%. Od sadašnjih i budućih mjera zavisiće
formiranje očekivanja poslovne zajednice i javnosti. Jedna od osnovnih karakteristika ankete je prisustvo
velike količine neizvjesnosti, što je i očekivano, jer poslovna zajednica se susrela sa šokom koji do sada nije
viđen. Ekonomski parametri i informacije u javnom prostoru unose strah, sputavaju preduzetnički instinkt i
stvaraju potencijal za negativnu spiralu kod poslovne zajednice. Ključ predložnih mjera će biti usmjeren na
umanjenje neizvjesnosti kod poslovne zajednice. U sektorima gdje nije moguće dati egzaktnu procjenu,
potrebno je izraditi alternativne scenarije.

Preporuke Unije udruženja poslodavaca Republike Srpske će pored rezultata dobijenih ovom anketom biti
bazirane na eksternim projekcijama ekonomskog rasta institucija koje u fokusu imaju ekonomiju Bosne i
Hercegovine. Prva procjena veličine ekonomskog šoka zasnivala se na izvještaju MMF-a koji je urađen za
potrebe brze intervencije. Izvještaj je urađen 13. aprila 2020. godine i procijenjena je ekonomska šteta u
iznosu realnog pada BDP-a od 5%². Nakon toga, Svjetska banka³ 29. aprila u okviru Izvještaja o procjeni
Kljucne preporuke ekonomskog i socijalnog uticaja virusa COVID-19 pad ekonomske aktivnosti Bosne i Hercegovine procijenila
je na 3,2% BDP-a. Nakon toga EBRD je 13.05.2020. godine⁴ procijenio pad ekonomske aktivnosti na 4,5%.
Sve procjene se baziraju na recesionim očekivanjima oblika V. Odnosno brzo će doći do rasta ekonomske
Unije udruženja poslodavaca aktivnosti. Procijenjena ekonomska šteta koja se očekuje u Republici Srpskoj prema navedenim procjenama
iznosi između 450 i 700 miliona KM za Republiku Srpsku. Karakteristike ovih procjena su da one nisu
obuhvatile mjere, nego su one date kao osnova za definisanje mjera. Od intenziteta mjera, njihove
Republike Srpske uspješnosti i brzine zavisiće i nivo stvarne ekonomske štete.

Najveći pokretač ekonomskog rasta u Republici Srpskoj je lična potrošnja, koja učestvuje sa oko 65%, zatim
za zagovaranje buducih su u pitanju investicije sa oko 22%, državna potrošnja sa 20%. Odnos izvoza i uvoza će ove godine dati
doprinos domaćoj ekonomiji koji se procjenjuje na 0,5% BDP, dok će doznake biti smanjene za oko 1% BDP-a.
Tako da će ukupan procijenjeni negativni efekat na ekonomiju iznositi oko 0,5% BDP-a ili oko 55 miliona. Od
ekonomskih mjera unutrašnje tražnje i dizajniranih mjera na domaćem tržištu će najviše zavisti pad ekonomske aktivnosti na
agregatnom nivou. Pojedine izvozne firme će biti pogođene usljed pada izvoza, ali će se sljedstveno tome
smanjiti i uvoz. Od ukupne procijenjene ekonomske štete u iznosu od 450 do 700 miliona KM lična potrošnja
učestvuje sa preko 80%⁵.

Lična potrošnja u 2018. godini je iznosila oko 6,9 milijardi KM. Najveće komponente lične potrošnje su neto
plate 38%, transferi iz inostranstva 17%, penzije 15% i ostalo, što čini 30% (procijenjeni efekat sive ekonomije)⁶.

1 Nowcasting je metoda brzih procijena BDP-a koja u obzir uzima pokazatelje na mjesečnom nivou i putem statističko-matematičkih operacija pretvara te pokazatelje u
očekivani kvartalni BDP. Za detaljniju metodologiju može se vidjeti u Stevanovic: Nowcasting the Republic of Srpska Real Economic Growth, Jahorina Business Forum,
2020 (forthcoming)
2 Country Report no 20/126
3 The Economic and Social Impact of COVID-19 : The Country Notes
4 Responding to the Coronavirus Crisis Update on Bosnia and Herzegovina
5 Procjena je urađena na osnovu Izvještaja: The Economic and Social Impact of COVID-19 : The Country Notes
6 Stevanović: Ekonomski život Republike 20 godina rizika i nagrada.

55 56